فرق بین رطوبت بندی و آب بندی ساختمان

فرق بین رطوبت بندی و آب بندی در ساختمان

فرق بین رطوبت بندی و آب بندی ساختمان در روش و فعالیت های مربوط به حفاظت از ساختمان خلاصه می شود. رطوبت بندی و آب بندی دو مفهوم متفاوت هستند که در حفاظت از ساختمان در برابر نفوذ آب و رطوبت به کار می‌روند. در زیر تفاوت اصلی بین این دو مفهوم را توضیح می‌دهم:

رطوبت بندی (Damp proofing):

رطوبت بندی به مجموعه فعالیت‌ها و روش‌هایی اطلاق می‌شود که هدف آن جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان است. رطوبت بندی معمولاً در ارتباط با سطوحی مانند کف، دیوارها یا سقف‌ها استفاده می‌شود. هدف اصلی رطوبت بندی، جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به داخل ساختمان است که می‌تواند باعث آسیب به ساختار و مواد ساختمانی شود. روش‌های رطوبت بندی شامل استفاده از مواد ضد آب، استفاده از لایه‌های محافظ، نصب ممبران‌های آب بند و غیره می‌شوند.

آب بندی (Waterproofing):

آب بندی به فرآیندی اطلاق می‌شود که هدف آن جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساختمان است، اما این روش معمولاً برای جلوگیری از نفوذ رطوبت محیطی به ساختمان استفاده می‌شود. آب بندی شامل استفاده از مواد ضد نفوذ آب و رطوبت مانند رنگ‌ها، پوشش‌ها و مواد آب بند است. هدف اصلی آب بندی، جلوگیری از نفوذ رطوبت از سطح خاک، سطح زیرین ساختمان و دیگر منابع خارجی به ساختمان است.

رطوبت بندی چیست؟

رطوبت بندی ساختمان به معنای ایجاد عایق رطوبتی در یک سطح یا یک سازه به منظور جلوگیری از عبور بخار آب یا رطوبت در اثر مویینگی است. ASTM رطوبت بندی را به معنای استفاده از یک لایه عایق رطوبتی در برابر عبور آب برای سازه ها و سطوح، در غیاب فشار هیدرواستاتیکی تعریف کرده است.

در آب بندی ساختمان در صورتیکه از ممبرین استفاده شود سمت مثبت آن هم در مقابل عبور آب با فشار هیدرواستاتیکی مقاومت کرده و هم جلوی عبور بخار آب را می گیرد و آب بندی و رطوبت بندی هم زمان انجام می شود.

در IBC (International Building Code) آمده است در جایی که سطح آب زیرزمینی ثابت بوده یا با زهکشی در سطحی خاص نگه داشته می شود و فاصله آن از پایین ترین طبقه سازه کمتر از 15 سانتی متر باشد باید کف و دیوارهای سازه رطوبت بندی شوند. البته این موضوع به عوامل مختلفی از جمله نفوذپذیری خاک، سرعت زهکشی و ظرفیت دفع آب توسط سیستم زهکشی بستگی دارد. اگر در محل مورد نظر جهت تصمیم گیری بین آب بندی و رطوبت بندی یکی از موارد زیر وجود داشته باشد نمی توان از رطوبت بندی به جای آب بندی استفاده کرد:

• وجود فشار هیدرواستاتیکی و هد آب (آب بندی)
• وجود جریان آب زیرزمین
• وجود مواد شیمیایی خورنده و آلاینده های نفتی در خاک
• عدم وجود فشار هیدرواستاتیک (رطوبت بندی)

علاوه بر موارد فوق بررسی و تحقیقات محلی راجع به سطح آب زیرزمینی و امکان بالا آمدن سطح آب و در نظر گرفتن ریسک احتمالی در صورت ایجاد مشکل در رطوبت بندی باید در تصمیم گیری بین آب بندی و رطوبت بندی مورد توجه باشد. استفاده از رطوبت بندی به جای آب بندی در پروژه هایی که دارای سیستم زهکشی هستند و از عدم ایجاد فشار هیدرواستاتیکی اطمینان خاطر وجود دارد مناسب است.

بیشتر بدانیم:

آب بندی ساختمان چیست؟ و چگونه انجام می شود؟

 

ممبرین ها، بتن مسلح، امولسیون ها، و مواد عایق رطوبت پایه قیری می توانند به عنوان رطوبت بند مورد استفاده قرار گیرند. بتن مسلح به دلیل ایجاد ترک در آن و وجود درزهای مختلف در بتن، امکان عبور بخار آب از این مسیرها به داخل سازه وجود دارد و باید برای آن تدابیری اندشیده شود. اگر رطوبت بندی به وسیله
لایه ها و غشاهای آب بند انجام می شود نباید از این غشاها در دو طرف سازه استفاده شود زیرا این موضوع سبب جدا شدن غشای داخلی از سازه خواهد شد.

کاربرد رطوبت بندی چیست؟

کاربردهای رطوبت بندی در ساختمان بسیار گسترده است و به منظور حفاظت از ساختمان در برابر نفوذ آب و رطوبت استفاده می‌شود. در زیر برخی از کاربردهای اصلی رطوبت بندی در ساختمان را ذکر می‌کنم:

1. رطوبت بندی کف‌ها: در ساختمان‌ها، رطوبت بندی کف‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. استفاده از مواد رطوبت بندی در انتخاب کفپوش مناسب و نصب صحیح آن می‌تواند جلوی نفوذ آب و رطوبت به کف ساختمان را بگیرد. این اقدام می‌تواند از تخریب ساختمان، رشد قارچ و پوسیدگی مواد ساختمانی جلوگیری کند.

2. رطوبت بندی دیوارها: رطوبت بندی دیوارها نیز در جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به داخل ساختمان بسیار مهم است. با استفاده از مواد رطوبت بندی مناسب و انجام عملیات رطوبت بندی صحیح بر روی دیوارها، می‌توان از گرفتگی، خشک شدگی و پوسیدگی مواد ساختمانی جلوگیری کرد.

3. رطوبت بندی سقف‌ها: سقف‌ها نقطه ضعفی در برابر نفوذ آب و رطوبت به ساختمان هستند. رطوبت بندی سقف‌ها با استفاده از مواد ضد آب و استفاده از روش‌های صحیح نصب می‌تواند از نشت آب و تخریب ساختمان جلوگیری کند.

4. رطوبت بندی پله‌ها و زیرزمین: در ساختمان‌هایی که پله‌ها و زیرزمین دارند، رطوبت بندی این بخش‌ها بسیار حائز اهمیت است. با استفاده از مواد رطوبت بندی مثل ممبران‌های آب بند و استفاده از روش‌های صحیح نصب، می‌توان از نفوذ آب و رطوبت به این بخش‌ها جلوگیری کرد.

5. رطوبت بندی سازه‌های بتنی: در سازه‌های بتنی مانند سد، تونل و پل، رطوبت بندی بسیار اهمیت دارد. این کاربرد رطوبت بندی در جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به سازه و حفظ مقاومت و عمر مفید آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.

 

چند نمونه از منافع و کاربردهای رطوبت بندی در زیر بیان شده است:

1. جلوگیری از نفوذ آب: رطوبت بندی سطوح ساختمان مانع نفوذ آب به داخل ساختمان می‌شود. این کار باعث جلوگیری از آسیب به ساختار ساختمان، مواد ساختمانی و تجهیزات داخلی می‌شود. همچنین، نفوذ آب می‌تواند باعث رشد قارچ و پوسیدگی مواد ساختمانی شود، که با رطوبت بندی می‌توان از آن جلوگیری کرد.

2. افزایش عمر مفید ساختمان: با اعمال رطوبت بندی مطلوب، عمر مفید ساختمان افزایش می‌یابد. زیرا رطوبت بندی می‌تواند از خشک شدن، تغییر ابعاد و تخریب ساختمان به دلیل رطوبت جلوگیری کند. این موضوع به طور مستقیم باعث صرفه جویی در هزینه‌های تعمیر و نگهداری ساختمان می‌شود.

3. بهبود کیفیت داخلی: رطوبت بندی می‌تواند بهبود کیفیت داخلی ساختمان را تضمین کند. با جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت، می‌توان از تشکیل نمونه‌های رطوبتی، عفونت قارچی و آسیب به تجهیزات داخلی مانند کفپوش، کابینت و دیوارها جلوگیری کرد.

4. بهبود انرژی: رطوبت بندی ساختمان می‌تواند به بهبود کارایی انرژی کمک کند. با کاهش نفوذ هوا و رطوبت، میزان نیاز به سرمایش و گرمایش ساختمان کاهش می‌یابد و در نتیجه هزینه‌های انرژی نیز کاهش می‌یابد.

5. ایجاد محیط سالم: رطوبت بندی می‌تواند به ایجاد محیط سالم در داخل ساختمان کمک کند. با جلوگیری از رشد قارچ و پوسیدگی مواد ساختمانی، می‌توان از تهویه مناسب و کاهش خطر ایجاد مشکلات بهداشتی در ساختمان اطمینان حاصل کرد.

به طور خلاصه، رطوبت بندی در ساختمان‌ها به منظور حفاظت از ساختمان در برابر نفوذ آب و رطوبت، افزایش عمر مفید ساختمان، بهبود کیفیت داخلی و ایجاد محیط سالم

رطوبت بندی دیوار

رطوبت بندی برای فونداسیون ها و دیوارهای حائل مورد نیاز است. رطوبت بندی در دیوارهای حائل و فونداسیون ها همیشه بر روی قسمت بیرونی و مرطوب آن ها اجرا می شود. در رابطه با بام های سبز نیز قسمت فوقانی بام که در معرض رطوبت است رطوبت بندی می شود. رطوبت بندی سطح خشک دیوارهای حائل و فونداسیون به دلیل فشار بخار اعمال شده در زیر عایق های رطوبت بندی و ایجاد جداشدگی بین عایق و دیوار ممنوع است. رطوبت بندی سمت داخلی دیوارها و فونداسیون ها در صورتی مجاز است که با عایق هایی صورت گیرد که دارای مقداری نفوذپذیری بوده که مانع از جداشدگی لایه های عایق شود.

کاربرد آب بندی ساختمان چیست؟

آب‌بندی ساختمان به منظور جلوگیری از نفوذ و نشت آب به داخل ساختمان و حفظ سازگاری ساختمان با شرایط محیطی استفاده می‌شود. کاربردهای آب‌بندی ساختمان عبارتند از:

1. حفظ از آب باران: یکی از کاربردهای اصلی آب‌بندی ساختمان، جلوگیری از نفوذ آب باران به داخل ساختمان است. با استفاده از روش‌های آب‌بندی مناسب و اجرای صحیح آن، می‌توان از تخریب ساختمان به دلیل نفوذ آب باران جلوگیری کرد.

2. جلوگیری از نفوذ آب زیرزمینی: آب‌بندی ساختمان می‌تواند از نفوذ آب زیرزمینی به داخل ساختمان جلوگیری کند. با استفاده از مواد آب‌بندی مناسب و اجرای صحیح آن در مناطقی که با سطح آب زیرزمینی تماس دارند، می‌توان از مشکلات ناشی از نفوذ آب زیرزمینی مانند رطوبت، قارچ‌زایی و تخریب سازه جلوگیری کرد.

3. آب‌بندی سطوح تراس و بام: در ساختمان‌هایی که دارای تراس یا بام هستند، آب‌بندی این سطوح از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از مواد و روش‌های آب‌بندی مناسب، می‌توان از نفوذ آب به داخل ساختمان از طریق سطوح تراس و بام جلوگیری کرده و از تخریب ساختمان به دلیل رطوبت و نشت آب جلوگیری کرد.

4. آب‌بندی سطوح زیرین: در ساختمان‌ها، آب‌بندی سطوح زیرین مانند سطوح زیر کفپوش، زیر دیوارها و زیر پوشش‌ها نیز انجام می‌شود. این کار به منظور جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به این سطوح و حفظ کیفیت و عمر مفید مواد ساختمانی است.

5. آب‌بندی سیستم‌های آب و فاضلاب: در ساختمان‌ها، آب‌بندی سیستم‌های آب و فاضلاب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از مواد آب‌بندی مناسب و اجرای صحیح آن‌ها در سیستم‌های آب و فاضلاب، می‌توان از نشت و نفوذ آب به داخل ساختمان و ایجاد مادامه)

شکستگی‌ها و آسیب‌های مربوط به آب و فاضلاب جلوگیری کرد و عمر مفید سیستم‌ها را افزایش داد.

کلیه این کاربردها هدف اصلی آب‌بندی ساختمان را تشکیل می‌دهند که شامل حفظ سلامت و ایمنی ساختمان، جلوگیری از تخریب و خرابی‌های ناشی از رطوبت و آب، حفظ کیفیت محیط داخلی ساختمان و افزایش عمر مفید ساختمان می‌باشد. اهمیت استفاده از روش‌های صحیح آب‌بندی در ساختمان‌ها برای جلوگیری از مشکلات مرتبط با نفوذ آب و رطوبت و همچنین حفظ ارزش ساختمان در طولانی‌مدت بسیار بالا است.

به طور خلاصه، رطوبت بندی برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به داخل ساختمان و آب بندی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت محیطی به ساختمان استفاده می‌شود. هر دوی این روش‌ها در حفاظت و حفظ سالمتی ساختمان نقش مهمی دارند و بسته به نیازهای محیطی و ساختاری ساختمان، مورد استفاده قرار می‌گیرند.